Minister Agema: gemeenten moeten zich aan de aanbestedingsregels houden bij zorginkopen

In antwoord op vragen van SP-Kamerleden Van Dijk en Dobbe laat Minister Agema van Volksgezondheid, Welzijn en Sport weten dat gemeenten bij het kiezen voor het inzetten van hulp kunnen kiezen tussen subsidies, open house en zorginkoop en dat zij zich bij die laatste, aan de aanbestedingsregels moeten houden. Agema: “Deze keuzemogelijkheden laten gemeenten voldoende ruimte om met behulp van de regionale of gemeentelijke beleidsvisie de juiste keuze te maken om passende zorg(continuïteit) voor mensen die zich eenzaam voelen goed in te richten.”

Indien een gemeente kiest voor inkoop via aanbesteden dan moet zij de (Europese) aanbestedingsregels volgen. Deze keuzemogelijkheden laten gemeenten voldoende ruimte om met behulp van de regionale of gemeentelijke beleidsvisie de juiste keuze te maken om passende zorg(continuïteit) voor mensen die zich eenzaam  voelen goed in te richten. Aandachtspunten daarbij zijn: inzet van beleidsadviseurs die bekend zijn met de regionale of lokale situaties, inzet van deskundige inkoopadviseurs die in staat zijn om een reële vertaalslag te maken van beleid naar inkoop, lange termijncontracten, goede monitoring en contractmanagement.

In de beantwoording verwijst de Minister verder naar regio-adviseurs van het Ketenbureau i-Sociaal Domein. De regio-adviseurs van het Ketenbureau i-Sociaal Domein kunnen gemeenten helpen bij het maken van deze keuzes. Het Ketenbureau i-Sociaal Domein werkt samen met alle partners, zoals gemeenten en zorgaanbieders, aan een sterkere keten in het sociaal domein met minder administratieve lasten, betere informatievoorziening en meer eenvoud in de uitvoering.

“Ik zet me ervoor in om de ondersteuning via het Ketenbureau i-Sociaal Domein te blijven optimaliseren.”

Uit de beantwoording van de vragen blijkt echter ook dat Agema de problemen met aanbestedingen wel ziet, gevraagd naar de perverse prikkel die uitgaat van een aanbestedingstraject. Gemeenten moeten daarvoor volgens haar een goede monitoring en contractmanagement inrichten:

“Nee, daar ben ik het niet mee eens; maar ik herken wel het beeld dat wordt geschetst over aanbesteden. Het is primair aan gemeenten het Wmo (inkoop)beleid vorm te geven en te zorgen voor passende ondersteuning aan mensen die zich eenzaam voelen binnen de kaders van de wet. Er is geen algemene wettelijke verplichting in het sociaal domein om aan te besteden.
Indien een gemeenten kiest voor inkoop via aanbesteden dient zij de (Europese) aanbestedingsregels te volgen. De aanbestedingsregels bieden gemeenten voldoende vrijheid om een goede selectie van aanbieders te maken door, voorafgaand aan de opdracht, proportionele eisen en/of gunningscriteria te stellen aan potentiële aanbieders. Daarmee kan de gemeente de inschrijving door de potentiële aanbieder vervolgens op een transparante en objectieve beoordelen.

Nadat de opdracht definitief is gegund is het vervolgens aan gemeenten om goede monitoring en contractmanagement in te richten, waarbij regelmatig wordt getoetst of aanbieders ook tijdens de opdracht (blijven) voldoen aan de eisen van de opdracht.”

De SP Kamerleden vragen verder of de Minister ook ziet dat een aanbestedingscircus kan leiden tot de verkeerde hulp aan mensen.

Ik begrijp de zorgen, maar ondersteun de onderliggende analyse niet. Er is geen algemene wettelijke verplichting in het sociaal domein om aan te besteden. Indien de gemeente kiest voor inkoop via aanbesteden kan zij bijvoorbeeld gemotiveerd kiezen voor lange termijncontracten (te denken valt bijvoorbeeld aan 6 tot 9 jaar) en/of de inspanningsverplichting voor de aanbieders om mee te werken aan de overname van personeel nader contractueel vast te leggen. Daarnaast kan een gemeente de uitvoering van de contracten beter borgen door een goede gemeentelijke klachtenregeling, goede monitoring en goed contractmanagement in te richten. Het Ketenbureau i-Sociaal Domein kan gemeenten helpen bij het maken van de juiste keuzes. Ik zet me ervoor in om de ondersteuning via het Ketenbureau i-Sociaal Domein te optimaliseren.

In het verloop van de rest van de beantwoording benoemt de Minister nog dat er geen verplichting is tot aanbesteden in de zorg. Er kan immers ook via subsidies worden aangezocht of via een open house model.

Bron: Kamerstukken II 2024/25, Aanhangsel nr. 23, 2024Z12567

NDR:

Het klinkt of de dienstdoende adviseur dat stukje tekst nog had liggen, en eroverheen is gedacht door het beleid. Wie weet nog hoe dat ook alweer zat met 2b-diensten.

Naar het inzicht van Aanbestedingsnieuws was dat de bezweringsformule van het vorige kabinet, daarmee kunnen de gevolgen van het verplaatsen van de 2b diensten in de bijlage bij de aanbestedingsrichtlijn (waardoor er ook onder de €750.000,- moet worden aanbesteed) netjes onder de Haagse Kaasstolp worden weggepoetst. Een bewuste keus?

Is er in de praktijk geen betere mouw aan te passen aan dat 2b diensten gebeuren? Een Minister kan veel, als ie dat ook maar wil en daar schortte het onder de Rutte-kabinetten meestal aan. In landen waar veel met aanbestedingen wordt gewerkt, is in vergelijking met Nederland veel meer sprake van beleidsregels voor de uitvoering van zorg. Begrijpelijk dat de SP die in de oppositie altijd met de PVV optrok, nu ook wil horen, of er ook boter bij de vis wordt geserveerd.

Contractmanagement begint toch maar altijd met de vraag wat er nu eigenlijk is gevraagd en of die hulp ook is geboden. Eenzaamheidshulp, wat is dat nu precies. Gaat het om hulp in de huishouding voor mensen wiens of wier partner plotseling is weggevallen, en waar bestaat die hulp dan uit en vooral ook, waaruit niet? Moet het Ministerie, als die contract management zo belangrijk is bij het uitgeven van zorggeld en het borgen dat dit ook doelmatig wordt uitgegeven, dit contract management bij gemeenten niet eens gaan verplichten?